ENSAR TURGUT TEKİN
e-mail: tekinensarturgut@gmail.com
Tel: 0 506 362 94 29
TÜRKİYE’DE PAMUK ÜRETİMİ VE SORUNLARI
Pamuk üretiminin önemi büyüktür. Ülke ekonomisindeki yeri, gerek üreticinin yüksek gelir elde etmesi, gerek hammaddesi pamuğa dayalı teksitil sanayiinin hammadde ihtiyacının temini, gerek ülke ekonomisine temin ettiği katma değer, gerek ihracat gelirleri ve gerekse istihdam kapasitesi bakımından önemi her hal da en önde gelen tarım ürünü olduğu hususunda şüphe yoktur.
Pamuk, ülkemiz ana ürünlerinin en önemlilerinden birini teşkil etmektedir. Bunun nedeni, tek yönlü bir ürün olmayıp, çeşitli amaçlarda kullanılır olmasındandır.
Pamuğun lifi teksitil Sanayimizin ham maddesi olduğu gibi, ayrıca lif olarak yapılan ihracatı ile de ülkemize büyük çapta döviz temin etmektedir. Pamuğun çekirdeğinden yurt içi bitkisel yağ üretimi yapılmaktadır. Böylece ülkemizin yağ açığı bu yolla sağlanmaktadır. Küspesinin hayvan yemi olarak kullanılması ile de hayvancılığımızın gelişmesinde katkı yapmaktadır. Ayrıca tıbbı malzeme yani ecza malzemesi olduğu gibi yatak endüstrisinde de kullanılmaktadır. Bazı ülkelerde Pamuktan barutta üretiliyor.
Diğer taraftan pamuk üretimi, sanayi ve ihracat faaliyetleri dolayısıyla büyük bir yurttaş kütlesine de istihdam imkânları sağlamaktadır. Bu nedenle pamuk ülkemizde hem tarım hem pamuk sanayii, hem de ticaret sektörüne ve ayrıca sosyo-ekonomik hayatımıza katkıları dolayısıyla geniş bir kitleyi ilgilendirmektedir. Ayrıca Söke halkının yaşam kaynaklarından en önde gelenidir. Bu nedenle pamuğa daha geniş boyutlar ölçüsünde yer vererek pamuk üreticilerine hizmet vermiş olacağız.
Yazımızda Pamuğun nasıl üretildiği gibi konularına değinmeyeceğiz. Sizler bu konuları bizden daha iyi bilirsiniz. Biz pamuğun değerleri üzerinde uygulanan politikalara ve yapılan değerlendirmelerine bakacağız. Pamuk üreticisinin nasıl sömürüldüğünü, bu üründen kimlerin aslan payı aldıklarını incelemeye çalışacağız.
TÜRKİYE’DE PAMUK ÜRÜNÜN TARİHÇESİ
Pamuk, ülkemiz tarımı içerisinde en hızlı gelişen ürünlerimizin başında gelmektedir. Ülkemizde XIX. Yüzyıldan sonra pamuk ziraatımız haylı gelişme göstermiştir.
XX. Yüzyılda Birinci Dünya Savaşına kadar pamuk üretimimizde devamlı bir artış kayıt edilmiştir. Ancak, savaş yıllarında ekim alanlarında ve üretimde azalma olmuştur. 1896 yılında Çukurova bölgesinde pamuk üretimi 2000 balya iken, 1914 yılında 135.000 balyaya yükselmiştir. 1915 yılında pamuk üretimi büyük çapta azalarak 15.000 balyaya düşmüştür. Kurtuluş Savaşının sonuna kadar üretim bu düşük seviyesini muhafaza etmiştir.
Ülkemizin ekonomik bakımdan kalkınması ile tarımsal gelişmesi arasında sıkı sıkıya bir ilişki bulunmaktadır. Bu gerçeği gören büyük önderimiz Atatürk ülke kalkınması ile tarımsal kalkınmanın birbirinden ayrı düşünülmesininin mümkün olmayacağı konusuna işaret etmişler ve modern tarımın yurt sathında yayılmasına ışık tutmuşlardır.
Cumuhuriyetin kuruluşundan bugüne kadar geçen süre içerisinde tarım sektörümüzde, ekonomik ve sosyal bakımdan oldukça önemli gelişmeler kat edilmiştir. Ancak, halen ülkemizde mevcut üretim kaynaklarımızdan da azami derecede yararlanamadığımızı söylememiz mümkün değildir.
Genelde ülkemiz işgal ettiği coğrafi yeri ve iklim koşulları itibariyle, tarım ve tarımsal üretime oldukça müsaittir. Her yıl artan nüfusumuzun yeterli bir şekilde beslenebilmesi ile birlikte ihracatımızın da ağırlık kazanması bu sektörün gelişmesine bağlı bulunmaktadır. Atatürk bu konuyu şöyle vurgulamıştır: ”MİLLİ EKONOMİZİN TEMELİ ZİRAATTIR!”
Cumhuriyet döneminde pamuk yetiştiriciliğine büyük önem verilmiştir. Cumhuriyetin ilânından sonra pamuk ekim alanlarında üretimde, verimde ve ihracatında peryodik oranlarda büyük artışlar görülmüş ve PAMUKTA ULAŞTIĞIMIZ MERHALE BUGÜNKÜ BOYUTUNA ULAŞMIŞ, Türkiye Gap projesi ile pamuk üretim sahalarını genişleterek PAMUK ÜRETİMİNDE DORUK SEVİYEYE ULAŞMIŞTIR.
Şimdi örnek olarak bu yükselişe bazı rakamlar vereceğiz.
Yılı: Ekiliş Alanı(Hektar): Üretilen Pamuk ton (saf):
1927 99.128 38.905
1955 625.000 157.000
1963 628.485 257.500
1970 627.635 1.080.000
1980 671.000 1.350.000
1990 641.253 1.767.960
2000 654.177 2.261.000
2002 721.077 2.542.000
2010 480.439 2.150.000
2018 480.439 2.800.000
Bu tablo incelendiğinde şunu görüyoruz Cumhuriyet’in ilanından sonra 1927 yılından itibaren Birinci Beş yıllık Kalkınma Plânın başlangıç yılı olan 1963 yılına kadar geçen 36 yıl içerisinde ekim alanları devamlı bir artış göstererek 99.128 hektardan, 1963 yılında 628.485 hektara yükselmiştir. 2018 Yılında ise ekim alanı 480.439 hektara düşerken pamuk üretimi 2.800.000 tona yükselmiştir. Buda az alandan çok ürün aldığının kanıtı olup pamuk üreticisinin bu konudaki gelişmesini ve başarısını göstermektedir.
TÜRKİYE’DE 2013 VE 2017 YILLARINDA PAMUK ÜRETİMİ:
İLLER: 2013 2017
1-Şanlıurfa 948.464 ton. 1.028.315 ton.
2-Aydın 287.031 ton. 331.161 ton.
3-Hatay 202.791 ton. 265.682 ton.
4-Diyarbakır 197.835 ton. 217.221 ton.
5-Adana 212.035 ton. 168.221 ton.
Diğer iller 401.844 ton. 439.334 ton.
Türkiye toplam: 2.250.000 ton.- 2.450.000 ton. Bu listeye göre Pamuk üreten ilk beş il ve Türkiye toplamı verilmiştir. Şanlıurfa birinci, ilimiz Aydın ise ikinci sıradadır. Aydın ilinin ağırlık merkezide Söke’dir.
DÜNYADA EN FAZLA PAMUK ÜRETEN ON ÜLKE:
Pamuk üreten yaklaşık 100.000 çiftçi ailesi ile Çin, dünyanın en büyük pamuk üreticisidir. Çin’in yılda 73 milyar dolar pamuklu kumaş üreten 7.500 teksitil şirketi bulunmaktadır. Pamuk üretimini binmetrik ton olarak ölçersek, Çin 6.532, ile birinci, Hindistan 6423 ile ikinci, ABD ise 3.533 ile üçüncü sıradadır.
DÜNYADA EN ÇOK PAMUK ÜRETEN ÜLKELER İSE ŞUNLARDIR:
Ülke nin Adı: Ürettiği Pamuk (Bin metrik ton):
1-Çin 6.532
2-Hindistan 6.423
3-ABD. 3.553
4-Pakistan 2.308
5-Brezilya 1.524
6-Özbekistan 849
7-Türkiye 697
8-Avustralya 501
9-Türkmenistan 332
10-Meksika 297
Dünya pamuk üretiminde Türkiye 7. Sırada ve dünya üretimindeki payı ise % 3 tür. Türkiye’nin 2018 yılı pamuk üretimi ise 2.800 bin metrik tondur. Son yıllara ait istatistikler kayı da geçmemiştir. Her yıl bu rakamlar değişmektedir. Türkiye ve dünya üretiminde bir bilgi sahibi olmak için bu bilgiler verilmiştir. Yapılan istatistik yılı 2017 dir.