Konuk Yazar: Galip Kamiloğlu
Emekli Eğitimci
e-mail: galipkamiloglu@gmail.com
DEMOKRATİK EĞİTİM-ÖZGÜRLÜKÇÜ ÖĞRENME
Sevgili Öğretmen Arkadaşım,
Günlük yaşamınız da peşinizi bırakmayan mesleği yaklaşık kırk yıl isteyerek yapan/yaşayan bir arkadaşınızım. Aktif çalıştığım dönemde sistemin sunduğu eğitim politikalarına karşı alternatif eğitim anlayışı ile muhalefet eden eğitimcilerdenim. Eğitimle ilgili bilimsel, pedagojik yaklaşımlardan da yararlanarak eğitimde önerilen metotlarla ilgili yaklaşımımı sizlerle paylaşmak istedim.
Dünya da olduğu gibi Türkiye’deki eğitim kurumlarında birden çok öğrenme metodu tartışılmakta ve önerilmekte . (Yapıcı, Kubaşık , Güdüleyici, Durumlu, Yaratıcı, Özgürlükçü Öğrenme vb.) Ben bu öğrenme metotlarından önemsediğim ve uygulamalarım da yararlandığım, ‘’Özgürlükçü Öğrenme”yi yazmak istiyorum.
Türkiye’ye pratiğinde önerilen bu metotlar uygulanamadan çok öğretmenlerin zoraki katıldıkları toplantılar da ve özel okulların kurum reklamlarında sıkça dilendirilir. Ne yazık ki uygulamaları ilgili öğretmenlere somut bir sunum yapılmaz, sınıfların da uygulamaları istenir. Sonuçta hani derler ya ‘’herkes bildiğini okumaya’’ devam eder.
Öğretmen Arkadaşım, bir öğrenme sürecinin başarıya ulaşması için ise tek çare uygulamada öğretmenlerin, yani sizin iyi bir ‘SINIF YÖNETİMİ’ pratiğine sahip olmanız gerekir. Bu pratiğin başarı şansı ise ‘SINIFTA DEMOKRASİ’ uygulamalarıyla mümkündür. Sınıfta demokrasi ise demokrat öğretmenle gerçekleşebilir.
Türk Milli Eğitiminin amaçlarına bakıldığında demokratik davranışlarla ilgili başlıkların var olduğunu hata yeterli olduğu da söylenebilir. Fakat bu amaçların uygulamada başarılı olduğunu söylemek çok zor. Okullarımızda geleneksel hale gelmiş uygulama düz anlatımdır. Bu yöntemle bilgi edinme ya da ezberleme de başarılıda olunuyor.
Oysa özgürlükçü öğrenmenin amacı ezberleme ve bilgi edinmeden çok, demokratik davranışları kazandırmaktır. Tabi ki demokratik davranışları kazandırmak hiçte kolay değildir Bu davranışları kazandırmak için yeni bir anlayış geliştirmek gerekiyor. Yani öğretmenlerin ezberlerini bozmaları gerekiyor.
Demokratik Eğitimin bazı temel ilkeleri vardır. Bu ilkelerin öğrencilere kazandırılması öğretmenin sınıf yönetiminde demokratik tutum ve uygulamalarıyla mümkündür.
1) Derslerde Tartışma Yaratmak: Öğretmen öğrencilerinde merak uyandıracak ön çalışmalarla öğrencilerin ilgisini çekmelidir. Öğrencileri soru sormaya ,karşı görüşlerini ifade etmeye yönlendirmelidir.
2) Her Türlü Yönetsel İşlerde Seçme-Seçilme Yaşantısını Sağlamak: Sınıf başkanlığı,sınıf temsilciliği ,okul öğrenci temsilciliği gibi okul yaşantısı ile ilgili etkinliklerde öğrencilerini teşvik etmeli aday olduğu göreve seçilmek için kampanyalar düzenlemeye yönlendirmelidir.
3) Karar Verme Becerilerini Geliştirmek: Öğrencilerin okulda uygulanan kuraları eleştirmelerine ve yeni önerilerini suna bilecekleri ortamları yaratma.Getirilen bütün önerileri oya sunmak.Kabul edilen önerinin uygulanmasını sağlamak.
4) Karşıt Görüşlere Yer Verme: Bir görüşün hakkında karar vermeden önce o görüşün lehinde ve aleyhinde öğrencilerin arasında tartışılma ortamı yaratılmalı ve grupların tartışmaları sağlanmalı.
5) Çatışma Çözme ve Arabuluculuk Yapma: Demokrasi özünde bir uzlaşma rejimidir,aralarında çatışma olan kişiler tutumları çok değişik olabilir. Taraflar aralarındaki ilişkiyi kesmiş olabilirler,hatta ağız dalaşı,fiziksel şiddette kullanmış olabilirler. Okullarda öğretmenler öğrenciler arasındaki çatışmaların çözümümde arabuluculuk yapabilmelidir. Son yılarda akranların birbirlerine arabuluculuk yapmaları amacıyla öğrencilerde arabulucu olarak uygulamada yer almaktadırlar. Her iki uygulamada da öğrenciler arasındaki çatışmalar okullarda çözülmelidir.
Özetlersek özgürlükçü öğrenmede öğretmenlerin birinci işlevi öğrencilere demokratik davranışları kazandırmak olmalıdır.
Peki bu uygulamaların okullarımız da gerçekleştirme şansımız var mı?